Kinderen en social media | 10 Tips om ze er veilig mee om te leren gaan

Social media is niet meer weg te denken uit ons leven. Maar liefst 96% van de Nederlanders is actief op social media, waarbij jongeren er gemiddeld de meeste tijd aan besteden. Maar hoe ga je daar nu mee om als ouder? En vanaf welke leeftijd vind je het oké als je kinderen op Instagram, TikTok, YouTube, Snapchat en andere social media kanalen zitten? Wij geven tips!

Kinderen al vanaf jonge leeftijd op Instagram, YouTube en andere social media

Kinderen zitten al vanaf jonge leeftijd op tablets en krijgen tegenwoordig steeds eerder een mobiele telefoon. Gemiddeld al vanaf 8,1 jaar (*bron). En dat zijn vaak smartphones die alles kunnen. Met één druk op de knop zitten kinderen op internet en social media. Hun helden zijn influencers die op alle kanalen vertegenwoordigd zijn en overal willen zij hun volgen. Instagram, YouTube, TikTok… En hoewel ze nog niet oud genoeg zijn voor de meeste social media apps, zie jij het als ouder niet zitten dat je kind continu jouw account gebruikt om Enzo Knol en de Zoete Zusjes hartjes uit te delen en TikTok video’s op te nemen. Dus maak je voor hen een eigen account aan met een fictief geboortejaar. Opgelost! Alleen vergeet niet dat daar ook een digitale opvoeding bij komt kijken. Het is belangrijk om je kind wegwijs te maken op social media en te leren over de gevaren ervan.

‘Lees ook: Checklist: Is mijn kind klaar voor een mobiele telefoon?‘

Vanaf welke leeftijd mogen kinderen op social media?
Volgens de Nederlandse wet mogen kinderen onder de 16 jaar geen gebruik maken van social media zonder toestemming van hun ouders. Er is echter niemand die de ingevulde leeftijd bij het aanmaken van een account controleert en dus is social media voor kinderen vrij makkelijk toegankelijk. Veel kinderen maken met 9 jaar al hun eerste social media account aan.

● Instagram – De minimale leeftijd voor Instagram is 13 jaar. Maar voor kinderen tot 16 jaar moeten ouders toestemming geven door middel van het delen van een kopie van hun ID-bewijs of door eenmalig een creditcardbetaling te doen van €0,50. Doe je dit niet, dan krijgt je kind een light versie van Instagram met minder mogelijkheden en kan het account niet openbaar worden gemaakt.
● YouTube – Voor YouTube heb je een Google account nodig en daarvoor moet je in Nederland minimaal 16 jaar zijn. Kinderen jonger dan 16 jaar kunnen een account maken via het account van hun ouders waarbij je toestemming moet geven en eventuele toezichtfuncties kunt toevoegen. Vanaf 16 jaar kan een kind zijn account zelf beheren.
● TikTok – TikTok heeft ook een minimale leeftijd van 13 jaar. Wel staat het account van kinderen van 13 tot en met 15 jaar standaard op privé. Kinderen die 16 jaar en ouder zijn, hebben standaard een openbaar account. Tenzij ze de instellingen zelf op privé zetten.
● Snapchat – Snapchat is gemaakt voor iedereen van 13 jaar en ouder. En tot 16 jaar is er toestemming van de ouders nodig. Maar ook hier kun je dat omzeilen door een oudere leeftijd in te voeren.
● Facebook – Ook Facebook heeft de minimumleeftijd van zijn gebruikers vastgesteld op 13 jaar. En hier in Nederland kun je tot 16 jaar alleen een account aanmaken met toestemming van je ouders.

10 Tips voor veilig social media gebruik

#1 Doe kennis op over de social media kanalen waarop je kind zich bevindt

Zorg dat je weet op welke social media sites je kind actief is en hoe de kanalen werken. Wat is het precies? Wat zijn de valkuilen ervan en eventuele gevaren? Over Instagram, TikTok, YouTube etcetera is online genoeg informatie te vinden, ook reviews van andere ouders. En maak zelf ook een account aan als je dat nog niet hebt. Zo kun je zelf ervaren wat je er allemaal mee kunt doen en afspreken met je kind wat hij/zij wel en niet mag.

#2 Check de privacy instellingen

Ook heel belangrijk; hoe staan de privacy instellingen van het account van je kind ingesteld? Veel social media kanalen zetten nieuwe accounts standaard op ‘openbaar’. Zet alles op privé, zodat alleen de mensen waarmee je kind bevriend is de geplaatste content kunnen zien en daarop kunnen reageren. En blijf de privacy instellingen regelmatig checken i.v.m. updates die zo nu en dan doorgevoerd worden.

#3 Laat je kind geen onbekende mensen toevoegen

Om te voorkomen dat je kind alsnog in contact komt met vreemden of mensen met verkeerde bedoelingen kun je afspreken dat je kind alleen de vriendschapsverzoeken van bekenden accepteert. Of dat je kind alle vriendschapsverzoeken eerst even aan jullie laat zien voordat hij of zij op ‘oké’ klikt.

#4 Leer je kind wat je wel en niet op social media deelt

Leer je kind nadenken over wat hij of zij deelt op social media en met wie. In de gids Denk na voordat je iets deelt vond ik een handig vragenlijstje wat je daarbij aan kunt houden. Is dit hoe ik wil dat anderen mij zien? Kan iemand dit gebruiken om mij later te kwetsen? En wat is het ergste dat kan gebeuren als ik dit deel? Praat ook over hoe foto’s in verkeerde handen misbruikt kunnen worden. En hoe dingen online verkeerd uitgelegd of begrepen kunnen worden. En dat alles wat je plaatst, van foto’s tot shares en comments, permanent is en later wanneer je ouder bent nog steeds terug te vinden is op internet.

‘Lees ook: Veilig internetten – Zo maak je je tablet of telefoon helemaal kidsproof.’

#5 En leer wat je wel en niet deelt van een ander

En dat geldt natuurlijk ook voor een ander. Dus leer je kind ook dat je nooit zonder toestemming informatie, foto’s of video’s van en over een ander post. Bij het opnemen van video’s of maken van foto’s zijn kinderen zich er vaak niet van bewust dat er onbedoeld anderen te zien of te horen zijn, dus attendeer ze daarop. En laat ze zichzelf bij het delen van zogenaamde grappige foto’s of video’s afvragen of ze het leuk zouden vinden als het om henzelf zou gaan.

#6 Leer je kind hoe belangrijk privacy is

Veel social media sites vragen je om persoonlijke informatie, zoals je (volledige) naam, geboortedatum, schoolnaam, woonplaats en familierelaties. Voor op het profiel, maar ook in posts en video’s waarin bijvoorbeeld opgeroepen wordt om mee te doen aan winacties. Leg je kind uit dat dit niet noodzakelijke info is en dat het online delen van teveel persoonlijke informatie ook gevaarlijk kan zijn. Denk bijvoorbeeld aan identiteitsdiefstal. Wil je kind toch ergens aan meedoen? Spreek dan af dat er altijd eerst even wordt overlegd.

#7 Voorkom cyberpesten

Je kind kan op social media ook te maken krijgen met cyberpesten. Je kunt dat gedeeltelijk helpen te voorkomen met de tips die we hier noemen. En verder is het belangrijk dat je kind weet dat hij/zij alles met jullie of een ander vertrouwenspersoon kan bespreken. Om te voorkomen dat je kind zelf gaat pesten, leer je je kind om online respectvol met anderen om te gaan. En leg uit dat iemand kleineren, uitschelden of vernederen pesten is en wat voor gevolgen dat kan hebben voor het slachtoffer.

#8 Zorg voor een sterk wachtwoord

Dit is een beetje een inkoppertje, maar wel belangrijk. Zorg dat je kind kiest voor een wachtwoord dat niet makkelijk te kraken is. En leg uit dat je een wachtwoord nooit deelt met een ander. Ook gelijk een wijze les voor later als ze ook gebruik gaan maken van andere diensten als webshops en internet bankieren.

‘Lees ook: Zakgeld: Cash of digitaal? En hoe leer je je kind omgaan met onzichtbare munten?‘

#9 Maak samen afspraken over social media gebruik

Als je zelf ook actief bent op social media, dan weet je wat voor aantrekkingskracht het heeft. Je blijft doorkijken, swipen en klikken. Om te voorkomen dat je kind zich er compleet in verliest en niks anders meer doet, is het dus wijs om afspraken te maken. Bijvoorbeeld over schermtijd en het smartphone gebruik ‘s avonds.

#10 Kijk met je kind mee op social media

En tot slot; houd een vinger aan de pols. Volg je eigen kind op social media, zodat je ook de content ziet die hij/zij plaatst. En zeker als je kind nog erg jong is – 9 of 10 jaar – dan is het heel normaal om nog een beetje mee te kijken wat je kind allemaal op zijn of haar telefoon uitspookt. Met deze leeftijd kun je er nog over praten en eventueel bijsturen. Als kinderen eenmaal op de middelbare school zitten, moet je ze vrijer laten om hun eigen identiteit te ontwikkelen.

Dit waren ze dan. We hopen dat je wat aan onze tips hebt! Is jouw kind al actief op social media? Dan zijn wij ook benieuwd naar jullie ervaringen. Deel die vooral hieronder in een reactie, zodat we van elkaar kunnen leren!