Een puber opvoeden kan een hele uitdaging zijn! Je lieve kleintje verandert in een eigenwijze tiener met een eigen mening en stemmingswisselingen, die steeds meer los wil komen van jullie ouders en aan alle kanten de grenzen opzoekt. Dat gaat natuurlijk gepaard met de nodige spanning en conflicten, waardoor je soms niet meer weet hoe je moet omgaan met je puber en het bijbehorende pubergedrag. Daarom hebben wij een aantal praktische tips en fijne inzichten voor je op een rij gezet. Die geven je handvatten voor de opvoeding van een puber en helpen je om deze fase te overleven!
Tips die je helpen bij het omgaan met je puber
1. Luister écht en zonder oordeel
Je herkent het vast: je puber vertelt iets en voor je het weet, heb jij alweer een advies klaar of een oordeel geveld. Als gevolg explodeert de boel of loopt het gesprek spaak. Want pubers zijn allergisch voor adviezen en oplossingen van ouders en willen zich vooral gehoord voelen en niet geholpen. Probeer daarom eens écht te luisteren, zonder afleiding van bijvoorbeeld een telefoon en zonder meteen te reageren of te oordelen. Stel neutrale vragen zoals: “Wat vond je daar zelf van?”, “Waarom wil je dat graag doen?” of “Waarom is dit belangrijk voor je?” Door deze open houding creëer je een sfeer van vertrouwen en moedig je je puber aan om meer te delen. Ook laat je daarmee zien dat je interesse hebt in de belevingswereld van je puber. Ze zullen zich begrepen en gerespecteerd voelen, wat de communicatie tussen jou en je kind alleen maar ten goede komt.
2. Geef ruimte voor zelfstandigheid
Pubers zijn op zoek naar hun eigen identiteit en daar hoort bij dat ze graag hun eigen beslissingen nemen. Over de kleding die ze dragen, met wie ze omgaan, hoe ze hun tijd doorbrengen en ga zo maar door. En in sommige gevallen kan het verleidelijk zijn om als ouders in te grijpen. Als ze voor hun schoolboeken een hippe schoudertas in plaats van een stevige rugzak kiezen bijvoorbeeld. Of hun tijd liever met vrienden doorbrengen dan aan huiswerk besteden. Maar in plaats daarvan kun je ze toch beter de ruimte geven om hun eigen keuzes te maken. (uiteraard binnen bepaalde grenzen) Want naar volwassenen luisteren pubers in deze fase liever niet. We zijn “zó ouderwets” en “snappen er helemaal niks van”. Je kind ontdekt vanzelf wat de gevolgen van de keuze zijn – de tas blijkt niet te tillen of ze moeten zich op school melden voor het niet maken van huiswerk – en dat is veel leerzamer.
Een andere manier om je puber zelfstandigheid te geven, is door hem of haar te betrekken bij gezinsbeslissingen. Vraag hun mening bij het kiezen van een vakantiebestemming, het samenstellen van het weekmenu, of hoe jullie als gezin tijd kunnen doorbrengen. Zo voelen ze zich serieus genomen en leren ze ook rekening te houden met de wensen van anderen. En vergeet niet om je vertrouwen uit te spreken. Zeg bijvoorbeeld: “Ik vertrouw erop dat jij dit kunt. Maar als je hulp nodig hebt, ben ik er voor je.” Daarmee geef je hen het gevoel dat ze op eigen benen kunnen staan, terwijl jij er altijd bent om hen op te vangen als dat nodig is.
3. Communiceer met humor en geef complimenten
Je puber kan kortaf en respectloos overkomen en daarmee omgaan vergt behoorlijk wat van je incasseringsvermogen. Maar vat het vooral niet persoonlijk op en probeer in plaats daarvan te communiceren met humor. Een grapje kan de spanning doorbreken en de scherpe kantjes van een gesprek afhalen. Zeker wanneer het dreigt te escaleren. Communiceren met een puber lukt namelijk veel beter als je de juiste toon bij je kind weet te raken. Het vereist vaak dezelfde vaardigheden als effectief communiceren met collega’s op de werkvloer. Door duidelijk te zijn, geduldig te luisteren en respectvol met elkaar om te gaan, leg je de basis voor wederzijds begrip en samenwerking, zowel thuis als op je werk. Ook helpt het om af en toe een compliment te geven. Zeg heel concreet wat je ziet en wat je goed of bijzonder vindt, hierdoor voelen pubers zich echt gezien en gewaardeerd waardoor ze gaan stralen. Boos pubergedrag verdwijnt als sneeuw voor de zon.
4. Stel duidelijke grenzen
Pubers zijn ook meester in het testen van grenzen en discussiëren over regels. Maar laat je niet verleiden tot een discussie en blijf consequent. Door één keer kort uit te leggen waarom bepaalde regels belangrijk zijn en dat deze niet onderhandelbaar zijn – “Wij zijn je ouders, en wij vinden dit belangrijk want…” – maak je duidelijk dat jij de leiding hebt. Wat daarbij helpt, is om de regels samen met je puber op te stellen. En ook de consequenties wanneer hij of zij zich niet aan de afspraken houdt. Zo geef je je kind verantwoordelijkheid en kun je hem of haar daar ook op wijzen. Een stuk effectiever dan het uitdelen van straf. En vergeet vooral niet om je waardering uit te spreken als je puber zich wél aan de afspraken houdt. Zeg bijvoorbeeld: “Ik waardeer het echt dat je je aan de regels houdt, dat maakt het voor ons allemaal een stuk prettiger.” Zo weten ze dat goed gedrag net zo belangrijk is als het vermijden van slecht gedrag en dat dit ook wordt gezien en gewaardeerd.
5. Toon begrip voor puber emoties
De puberteit is een emotionele achtbaan. Van uitbundig gelukkig tot intens verdrietig, soms allemaal in één minuut. Het is belangrijk om te onthouden dat dit voor je puber net zo verwarrend is als voor jou. Dus probeer begrip te tonen voor hun emoties, ook als je die soms niet helemaal begrijpt. Zeg dingen als: “Ik begrijp dat dit moeilijk voor je is” of “Ik kan zien dat je boos bent.” Dit laat je puber zien dat het oké is om emoties te voelen en te uiten.
Tip: Maak zo nu en dan tijd vrij voor een ‘emotionele check-in’. Een moment waarop je samen kunt praten over wat er in het hoofd en hart van je puber omgaat, zonder oordeel, afleiding of haast.
6. Beheers je eigen emoties
Ondertussen is het belangrijk om zelf kalm te blijven. Ook als je puber het bloed onder je nagels vandaan haalt. Zie het als een persoonlijke effectiviteit training voor jou als ouder én een leermoment voor je kind. Want wanneer jij je emoties onder controle houdt, geef je het goede voorbeeld en laat je zien hoe je puber met zijn of haar eigen emoties kan omgaan in moeilijke situaties. Dus barst niet in woede uit als ze te laat thuiskomen, de was weer eens laten slingeren of het huiswerk niet hebben gemaakt. Maar zég dat je boos bent of je teleurgesteld voelt, omdat hij of zij zich niet aan de afspraak houdt. En vraag daarna: “Hoe ga je dat oplossen?” Dat maakt veel meer indruk. Merk je dat je in een gesprek toch boos of gefrustreerd wordt? Haal dan diep adem en tel tot tien voordat je reageert. Dat geeft tijd om na te denken over je reactie en voorkomt dat je ontploft.
7. Accepteer dat je puber niet alles meer aan je vertelt
Ook zul je merken dat je puber niet meer alles aan je vertelt. Ze hebben de behoefte om een eigen identiteit op te bouwen en daarbij hoort ook dat ze afstand nemen van hun ouders. Intieme geheimen en gevoelens zijn vaak makkelijker te delen met vrienden die in dezelfde fase zitten en het puberleven helemaal begrijpen. En dat moet je accepteren. Omgaan met pubers betekent ook dat je ze de ruimte geeft om zichzelf te ontdekken en om een eigen plek in de wereld te vinden. En het betekent niet dat je geen rol meer speelt in hun leven. Blijf altijd beschikbaar voor een gesprek en laat merken dat ze bij jou terechtkunnen, zonder oordeel of bemoeienis. En vertrouw erop dat je puber naar je toe komt als hij of zij dat nodig vindt.
8. Laat je puber voelen dat je vertrouwen in hem/haar hebt
En tot slot: Pubers willen zich graag onafhankelijk voelen, maar hebben tegelijkertijd behoefte aan jouw vertrouwen. Laat zien dat je vertrouwen in hen hebt door hen verantwoordelijkheden te geven en ze de kans te geven om zichzelf te bewijzen. Geef ze bijvoorbeeld de ruimte om hun eigen afspraken te plannen, bijvoorbeeld met vrienden of voor hobby’s. Laat hen zelf beslissen wanneer ze hun huiswerk maken of hoe ze hun zakgeld willen besteden. Zo ervaren ze dat hun beslissingen ertoe doen en dat ze zelf de touwtjes in handen hebben. En fouten maken hoort erbij en zijn leermomenten.
Bouw samen aan een sterke band
We hopen dat deze tips je helpen om samen met je kind op een zo relaxt mogelijke manier door de pubertijd te komen. Omgaan met je puber hoeft geen strijd te zijn. Door echt te luisteren, respect te tonen, vertrouwen te geven, je emoties te beheersen en humor te gebruiken, kun je een sterke band opbouwen. Uiteindelijk gaat het erom dat je laat zien dat je er altijd voor hen bent, ongeacht hoe groot de meningsverschillen soms ook zijn. Pubers zijn in feite net mensen: ze willen begrepen, gerespecteerd en geliefd worden. Dus geef ze die ruimte, bied een luisterend oor en wie weet leer je zelf ook nog iets nieuws in dit proces!
Geen reacties