Je kinderen opvoeden zonder schermen is tegenwoordig onmogelijk. Of het nu gaat om een televisie, tablet, smartphone of computer; ze groeien op in een digitale wereld waarin schermtijd een steeds grotere rol speelt. En als ouder vraag je je misschien af: hoeveel schermtijd is voor kinderen eigenlijk oké? En wat zijn de richtlijnen voor schermtijd per leeftijd? In dit artikel geven we je een overzicht van de schermtijd richtlijnen voor kinderen en hoe je ervoor zorgt dat jouw kind een gezonde balans houdt tussen schermen en andere activiteiten.
Hoeveel tijd besteden kinderen gemiddeld online?
Laten we eerlijk zijn: onze kinderen brengen vaak meer tijd door achter een scherm dan we eigenlijk zouden willen. Of het nu is om ze bezig te houden terwijl we koken, omdat het buiten met bakken uit de lucht komt of gewoon omdat het de makkelijkste manier is om even wat rust in huis te creëren. De redenen waarom de schermtijd oploopt zijn eindeloos. En zodra ze hun eerste mobiele telefoon krijgen of een iPhone kopen, lijkt het hek helemaal van de dam.
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat kinderen tussen de 4 en 12 jaar gemiddeld zo’n 2 tot 3 uur per dag online zijn. Bij tieners kan dat oplopen tot maar liefst 5 uur per dag! Dat is een flinke tijd, zeker wanneer je bedenkt dat experts al jaren waarschuwen voor de gevolgen van te veel schermtijd. Denk aan slaapproblemen, concentratieverlies en minder beweging. Maar hoe zit het precies met de aanbevolen richtlijnen voor schermtijd per leeftijd? En hoe kun je ervoor zorgen dat je je daaraan houdt.
>> Lees ook: 6 Leuke en leerzame apps voor basisschoolkinderen.
Schermtijd richtlijnen per leeftijd
De richtlijnen die we hier noemen, zijn gebaseerd op adviezen van het Nederlands Jeugdinstituut en de Wereldgezondheidsorganisatie. Deze instanties baseren hun aanbevelingen op uitgebreid onderzoek naar de effecten van schermtijd op de gezondheid en ontwikkeling van kinderen.
0 – 1 jaar: (Bijna) geen schermtijd voor baby’s en dreumesen
Voor kinderen jonger dan 2 jaar is het advies van het Nederlands Jeugdinstituut simpel: zo min mogelijk schermtijd. In deze leeftijdsgroep is het belangrijk dat baby’s en dreumesen de wereld om zich heen fysiek verkennen en ontdekken. Direct contact met mensen, spelen en het ontdekken van hun omgeving zijn erg belangrijk voor hun ontwikkeling. Beperk schermtijd dus tot een absoluut minimum, maximaal 5 minuten per dag. En als je voor schermtijd kiest, doe het dan samen. Denk bijvoorbeeld aan een vrolijk liedje op YouTube waarop je samen danst of een Facetime-gesprek met opa en oma.
2 – 4 jaar: Maximaal 30 minuten schermtijd voor peuters
Voor peuters geldt het advies om schermtijd te beperken tot 5 à 10 minuten per keer, met een maximum van 30 minuten per dag. Probeer zoveel mogelijk samen te kijken, want peuters vinden het nog lastig om hun aandacht lang vast te houden. Merk je dat je kind zich begint te vervelen? Bied dan een andere activiteit aan, zoals buitenspelen, samen een boekje lezen of knutselen. Zo voorkom je dat je kind gewend raakt aan het ontspannen met een tablet. Bovendien is het goed voor hun oogontwikkeling om de schermtijd per keer kort te houden.
5 – 6 jaar: Maximaal 1 uur schermtijd voor kleuters
Voor kleuters geldt het advies om schermtijd te beperken tot 10 à 15 minuten per keer, met een maximum van 1 uur per dag. Kleuters zijn heel nieuwsgierig en kunnen veel leren van media, zoals educatieve apps en tv-programma’s. En ze ontdekken deze het liefste zelf door zelf de knoppen te bedienen. Maar blijf meekijken en luisteren en zorg ervoor dat schermtijd geen vervanging wordt voor andere belangrijke activiteiten zoals bewegen, lezen of samen spelen. De 20-20-2 regel is daarbij een handige richtlijn: na 20 minuten schermtijd laat je je kind 20 seconde in de verte kijken om de ogen rust te geven. Probeer daarnaast dagelijks minstens 2 uur buiten te spelen. Tot slot is het belangrijk dat je zelf het goede voorbeeld geeft, want kleuters kijken nog steeds veel naar jou als ouder.
7 – 9 jaar: Maximaal 1 tot 1,5 uur schermtijd per dag
Voor kinderen tussen de 6 en 9 jaar wordt aangeraden de schermtijd te beperken tot maximaal 1 tot 1,5 uur per dag. Op deze leeftijd gebruiken ze hun scherm liever niet meer voor educatieve media, maar vooral voor entertainment en ontdekken ze steeds meer wat ze zelf leuk vinden. Denk bijvoorbeeld aan het kijken naar YouTube video’s van hun favoriete vlogger, spelletjes spelen of swipen van grappige video naar tutorial. Een goed moment dus om afspraken te maken over de kwaliteit van wat ze kijken of spelen. Daarnaast kun je creatief mediagebruik aanmoedigen, zoals digitale kunstwerken creëren of zelf video’s maken. Zo gaat je kind tenminste spelenderwijs met een scherm aan de slag. En zorg uiteraard voor een goede balans tussen mediagebruik en andere activiteiten zoals spelen, sporten en voldoende slaap.
>> Lees ook: Kinderen & gamen | Zo zorg je dat ‘t leuk, veilig & verantwoord gaat.
Niet alle schermtijd is hetzelfde: passief vs actief mediagebruik
De ene schermtijd is de andere schermtijd niet. Er is een groot verschil tussen passief filmpjes swipen en actief met een scherm aan de slag. Het is goed om hiermee rekening te houden als je schermtijd afspraken maakt.
Passieve schermtijd – Wanneer je kind vooral consumeert, zonder zelf actief bezig te zijn. Denk hierbij aan het eindeloos swipen door video’s of het kijken naar vlogs zonder interactie. Deze vorm van schermtijd kan ontspannend zijn, maar te veel passief mediagebruik draagt minder bij aan de ontwikkeling van belangrijke vaardigheden zoals creativiteit. Het kan er ook voor zorgen dat kinderen minder bewegen of minder sociale interactie hebben.
Actieve schermtijd – Bij actief mediagebruik is je kind bezig met of achter het scherm. Denk aan het maken van digitale kunst, het bouwen van werelden in creatieve games zoals Minecraft of het opnemen van eigen video’s. Dit type schermtijd kan juist bijdragen aan de ontwikkeling, door het stimuleren van creativiteit, probleemoplossend denken en het leren van nieuwe vaardigheden.
10 – 12 jaar: Maximaal 2 uur schermtijd per dag
Wanneer je kind een tiener wordt, verandert er veel in het mediagebruik. Het is de fase waarin ze hun eerste mobiele telefoon krijgen, wat betekent dat ze vaker naar een scherm zullen grijpen. Bijvoorbeeld voor school, om video’s te kijken, maar vooral om makkelijk contact te houden met vrienden. Daarom is het voor deze leeftijdsgroep extra belangrijk om hierover in gesprek te blijven. Op deze leeftijd staan kinderen vaak nog open voor jouw advies, dus blijf betrokken bij wat ze online doen en leer ze hoe ze veilig kunnen omgaan met internet en sociale media. Zorg ook dat er voldoende tijd overblijft voor andere activiteiten zoals sporten, huiswerk en sociale contacten buiten de digitale wereld. Het advies voor tieners van 10 tot en met 12 jaar is om schermtijd te beperken tot maximaal 2 uur per dag.
12+ jaar: Duidelijke afspraken over schermtijd
Zodra kinderen de puberleeftijd bereiken, wordt het moeilijker om de schermtijd strikt te reguleren. Ze gebruiken schermen intensief voor schoolwerk, om contact te houden met vrienden, maar ook voor social media en gamen. Het is nu vooral belangrijk om duidelijke afspraken te maken. Bijvoorbeeld over wanneer er wel of niet geschermd mag worden of dat de telefoon ‘s avonds beneden blijft en niet aan de eettafel komt. Hierbij ligt de focus niet zozeer op de hoeveelheid schermtijd, maar meer op hoe en waaraan ze hun schermtijd besteden. Daarnaast is het belangrijk om met je kind in gesprek te blijven over (veilig) mediagebruik en samen te zorgen voor een gezonde balans tussen online en offline activiteiten.
>> Lees ook: Vanaf welke leeftijd mogen kids op social media als Snapchat & TikTok?
Tips om schermtijd als ouder te handhaven
Het handhaven van de schermtijd regels kan soms een uitdaging zijn. Zeker in een gezin waar schermen overal aanwezig zijn. Gelukkig zijn er verschillende manieren om dit makkelijker te maken:
- Gebruik schermtijd instellingen
Wist je dat je op vrijwel alle tablets en smartphones schermtijd kunt instellen? Zowel op iOS- als Android-apparaten kun je instellen hoeveel tijd je kind dagelijks mag besteden aan apps of bepaalde activiteiten. Dit is een makkelijke manier om grip te houden op hun schermgebruik. - Plan schermvrije momenten
Creëer vaste momenten in de dag die schermvrij zijn, zoals tijdens het avondeten of net voor het slapengaan. Dit zijn fijne momenten om samen als gezin door te brengen zonder afleiding. Bovendien bevordert het de nachtrust als kinderen geen schermen meer gebruiken een uur voor bedtijd. - Maak afspraken over schermtijd
Kinderen vinden het vaak prettig als ze duidelijkheid hebben over wat wel en niet mag. Maak samen afspraken over wanneer en hoe lang ze op hun telefoon of tablet mogen. Betrek je kind bij dit gesprek, zodat ze begrijpen waarom je bepaalde keuzes maakt. - Zorg voor alternatieven
Als je wil dat je kind minder tijd achter een scherm doorbrengt, moet er wel iets tegenover staan. Stimuleer ze om te sporten, buiten te spelen of te knutselen. Of organiseer een leuke gezinsactiviteit zoals een spelletjesavond of een wandeling. - Wees een goed voorbeeld
Als ouders zelf continu op hun telefoon zitten, is het moeilijk om je kind ervan te overtuigen dat ze hun schermtijd moeten beperken. Probeer zelf ook bewust om te gaan met schermtijd en laat zien dat je ook zonder scherm veel plezier kunt hebben.
Gezonde schermtijd die past bij leeftijd en ontwikkeling
Met deze tips en richtlijnen kun je nu precies bepalen wat een gezonde schermtijd is die past bij de leeftijd en ontwikkeling van jouw kind. Zo creëer je een gezonde balans tussen online en offline activiteiten. En vergeet niet: schermtijd is niet perse slecht, zolang je er bewust mee omgaat en je kind leert om veilig en verantwoord met de digitale wereld om te gaan.
Wij zijn benieuwd of jij thuis bewust bezig bent met schermtijd! Hoe lang mogen jouw kinderen achter een scherm zitten? Heb je zin om met ons mee te praten? Laat dan hieronder je reactie achter.
Geen reacties